شانه یخ زده یا Frozen Shoulder (شانه منجمد)که با نام کپسولیت چسبنده شناخته می شود عمدتاُ با خشکی،درد و از دست دادن دامنه حرکتی شانه ظاهر می شود. معمولا علائم این بیماری با گذر زمان ابتدا بدتر شده و بعد به مرور بهبود می یابد اما ممکن است بهبودی کامل تا 3 سال زمان ببرد.(فیزیوتراپی اولین درمان توصیه شده برای شانه یخ زده است)
شکل1: شانه یخ زده و شانه سالم
انواع شانه یخ زده یا Frozen Shoulder
غالبا شانه یخ زده را به دو گروه اولیه و ثانویه تقسیم می کنند.
در گروه اولیه علتی برای ضایعه نمی توان پیدا کرد اما در گروه ثانویه معمولا شانه یخ زده بدنبال دیابت، ضربه های شانه، جراحی ها، بیماری های قلبی-ریوی، سکته های مغزی (یا فلج نیمی از بدن)، بیماری های تیروئید و ضایعات بافت نرم می باشد.
تعریف بیماری
شانه منجمد در واقع همان التهاب مفصل است که تمامی مفصل شانه را درگیر کرده و در نتیجه حرکات فعال و غیرفعال را محدود می کند.
مراحل شانه منجمد
شروع ضایعه معمولا بی سر و صدا و تدریجی است.بعضی از مولفین 3 مرحله برای این ضایعه مطرح می کنند.
مرحله یخ زدگی
در این مرحله فرد با حرکت مفصل شانه دچاردرد می شود و گاهی این درد بسیار شدید است.(10 تا 36 هفته)
مرحله ی سفتی
مرحله ای که درد کم شده اما سفتی مفصل زیاد می شود در نتیجه محدودیت بیشتری در حرکات مفصل پدید آمده و بسیاری از اوقات فرد در انجام کارهای روزمره خود دچار مشکل می شود. (4 تا 12 ماه)
مرحله بازشدن یخ
مرحله ی بهبودی که حرکات به تدریج برگشت می کنند.هر چقدر طول مرحله اول کوتاهتر باشد زمان مرحله بهبودی نیز کمتر است و بالعکس.(5 ماه تا 2 سال و 2 ماه)
علت های بروز شانه یخ زده
شانه یخ زده بدنبال تاندونیت حاد عضلات چرخاننده شانه پیش می آید. همچنین،شانه یخ زده در اثر عدم استفاده از شانه و در افرادی که از نظر روحی افسرده هستند، آستانه ی درد پایینی دارند، مضطربند وهمچنین در یک محیط ناآرام، با فشارهای روحی زیادی زندگی می کنند ایجاد می گردد. وضعیت های نادرست بدنی مثل افزایش قوز پشتی و شانه های گرد شده هم می توانند عامل این بیماری باشند.
سن و جنسیت
در تحقیقی با استفاده از روشهای ثبت حرارت به این نتیجه رسیدندکه علت شانه منجمد درگیری سیستم سمپاتیک ناحیه ی گردن است به طوری که سن درگیری شانه همان سن شروع تغییرات تخریبی در مهره های گردن است. افراد 40 سال به بالا و به خصوص خانوم ها بیشتردر معرض ابتلا به شانه یخ زده قرار دارند.
نشانه های بالینی
در علائم بالینی، دردی مبهم و عمیق در بالای بازو وجود دارد که با حرکت افزایش یافته و خوابیدن را مختل می کند. بیمار دقیقا نمی تواند مشخص کند که درد و فقدان حرکت از چه زمانی شروع شده است. در حالت های شدید درد به قسمت پایین بازو، ساعد، دست، ناحیه ی گردن و کتف انتشار می یابد. غالبا بیمار دارای بدن خمیده و قوز کرده است و اندام درگیر را در چرخش داخلی به صورت محافظتی جهت کاهش درد قرار می دهد. حرکت نوسانی بازو در طی راه رفتن کاهش یافته و یا از بین رفته است. بیمار به گونه ای پیراهن خود را در می آورد که گویی بازویش درگچ است و ابتدا عضو مبتلا را از لباس در می آورد، در پوشیدن نیز اول آن را در آستین می برد. شانه ها در یک سطح نیستند و طرف درگیر به دلیل اسپاسم محافظتی عضله ی تراپزیوس فوقانی بالاتر است. نقاط حساس به لمس نیز وجود دارند. برای جبران حرکات از دست رفته، کتف از ستون فقرات دور شده و به سمت بالا می چرخد.
روش های درمان شانه یخ زده
در درمان بسته به فاز این بیماری از درمان های پزشکی_دارویی_فیزیوتراپی استفاده می شود.
فیزیوتراپی شانه منجمد
یکی از مهم ترین درمان های شانه یخ زده یا Frozen Shoulder فیزیوتراپی است. درمان فیزیوتراپی سبب کاهش طول مدت بیماری و کاهش عوارضی مثل چسبندگی کپسول و همینطور کاهش درد طاقت فرسای آن می گردد. همچنین فیزیوتراپی و تمرین های کششی در تقویت مفصل و بهبود حرکات مفید خواهند بود.
روش های درمان با فیزیوتراپی
شاک ویوتراپی
شاک ویوتراپی یک درمان موثر و سریع در درمان بسیاری از بیماری های اسکلتی عضلانی است. شاک ویو تراپی بدن را وادار به ساخت سلول های بافت جدید در قسمت آسیب دیده میکند. بهترین مزیت شاک ویو تراپی این است که قبل از بهبودی از تشدید بیماری جلوگیری می کند و درد شانه ناشی از این بیماری را کاهش می دهد.
این درمان برخلاف درمان های تهاجمی مانند جراحی دوره ی نقاهت ندارد.
لیزرتراپی
لیزرتراپی درواقع یک شیوه درمانی با استفاده ازامواج نوری است و با کمک انرژی حاصل از نور درطول چند هفته باعث کاهش التهاب داخل مفصل، برگردادندن دامنه حرکتی و فعالیت بیمار به حالت نرمال خواهد شد.
تکاردرمانی
تکارتراپی استفاده از امواج الکترومغناطیس یا فرکانس بالا است که می تواند به راحتی تا عمیق ترین بافت های بدن نفوذکند. تکاردرمانی به علت جذب اختصاصی در کپسول مفصلی شانه یک روش درمانی بسیارموثر است برای بیمارانی که با این مشکل دست و پنجه نرم می کنند.
درمان های دستی
با استفاده از تکنیک های تخصصی که با دست انجام می شود علایم بهبود می یابند و دامنه حرکتی شانه به حالت اولیه خود بازمیگردد.
شکل2: تکنیک موبیلیزیشن کتف وشانه 1
شکل3: تکنیک موبیلیزیشن کتف وشانه 2
تمرین درمانی
تمرین درمانی در شانه یخ زده یکی از راه های درمان این عارضه است و نقش اساسی در کاهش درد وسفتی ناشی از این عارضه دارد. تمرینات شانه یخ زده با بهبود دامنه حرکتی،مدیریت درد ،افزایش گردش خون و جلوگیری از آتروفی عضلانی کمک قابل توجهی به روند بهبودی می کند.
شکل4: حرکت مقاومتی بازکردن شانه
شکل 5: حرکت چرخش به داخل شانه
برای درمان شانه یخ زده چندجلسه فیزیوتراپی لازم است؟
بیماری شانه یخ زده یک بیماری طولانی است ، با توجه به میزان درگیری بیمار و یخ زدگی شانه تعداد جلسات فیزیوتراپی برای هرکس متفاوت است و البته پاسخ به درمان در هر فرد با فرد دیگر فرق دارد.
هزینه فیزیوتراپی شانه چگونه محاسبه می شود؟
هزینه فیزیوتراپی برای درمان شانه یخ زده شامل هزینه های فیزیوتراپی معمولی و هزینه انجام درمان های دستی، لیزردرمانی، شاک ویوتراپی،تکارتراپی ،تمرین درمانی هرکدوم به صورت مجزا طبق تعرفه درمانی محاسبه می شود.
