بیوفیدبک عضلانی اسکلتی
بدن انسان ساختاری مبتنی بر بیش از 650 عضله اسکلتی است که نقش اصلی آن ها حرکت یا Movement می باشد . حرکت نماد زندگیست که تمام فعالیت های روزانه ما به آن وابسته است . از حرکت یک بند انگشت گرفته تا گوشه لب تا حرکات ستون فقرات همگی دارای اهمیت وافری در زندگی ما هستند و گاها وقتی که از بین می روند و یا کاهش می یابند بیشتر متوجه نقش حیاتی آن ها می شویم .
بیماری ها و درد های عضلانی اسکلتی باعث تغییراتی در عملکرد عضلانی می شوند که به طور کلی به صورت ذیل می باشد :
- کاهش عملکرد مطلوب عضلانی که همان احساس ضعف، درد یا خستگی در انجام فعالیت های روزانه است. برای مثال فردی که دیگر قادر به راه رفتن روزانه، غذاخوردن و نشستن در محل کار نمی باشد.
- عدم هماهنگی در عضلات متقارن و مخالف برای مثال جلو و پشت زانو.
- از بین رفتن کامل فعالیت عضلانی که معمولا به دنبال تحلیل کامل یا فلجی رخ می دهد. برای مثال شانه ای که دیگر بالا نمی آید، چشمی که دیگر بسته نمی شود.
بازگرداندن عملکرد عضلانی یعنی بازگشت به زندگی و ورزش
می توان گفت که بیوفیدبک یکی از بهترین و سریع ترین روش های علمی بازگرداندن و بهبود عملکرد عضلانی است. بیوفیدبک نوعی روش درمانی است که با استفاده از آن مغز اطلاعاتی درباره خود و ساختار بدن دریافت می کند و می تواند از این اطلاعات برای پاسخ مناسب و برگرداندن بدن به حالت اولیه استفاده کند .
در بیوفیدبک با استفاده از حسگرهای الکتریکی و فشاری اطلاعات مورد نیاز اعصاب و عضلات دریافت اندازه گیری و پردازش شده و به صورت فیدبک تصویری و صوتی نشان داده می شود .
با استفاده از این اطلاعات بیمار می تواند کنترل عملکردهای گوناگون بدن خود را به دست گیرد, همچنین انجام عملکردهای مختلفی را آموزش دیده و با ادامه تمرین ها به مهارت کافی برسد .
علاوه بر کاربرد وسیع بیوفیدبک در درمان انواع اختلالات اسکلتی عضلانی با این روش درمانی به عنوان
یک روش موثر در درمان اختلالات کف لگن شامل انواع بی اختیاری های ادراری و مدفوع احتباسی ادراری و یبوست ، واژینیسموس و پرولاپس رحم می باشد .
انواع بیوفیدبک
انواع مختلفی از بیوفیدبک وجود دارد، بسته به اینکه هدف آن بهبود یا ارتقاء در بدن کدام عملکرد است.
نوع خاصی از بیوفیدبک برای ثبت اطلاعات بدن استفاده می شود. این درمانگر است که تعیین می کند چه نوع بیوفیدبک باید استفاده شود.
انواع بیوفیدبک عبارتند از EEG BFB Neurofeedback، تغییرات ضربان قلب HRV BFB، انقباضات عضلانی EMG BFB، تنفس BFB، هدایت پوست EDA BFB یا دما BFB و غیره.
انواع سنسورهای بیوفیدبک
الکترومیوگرافی (نوار عضلانی)
در این نوع بیوفیدبک، فعالیت الکتریکی عضلات ثبت می شود. الکترودها روی سطح پوست جایی که ماهیچه های مورد نظر قرار دارند قرار می گیرند.
سپس، سیگنال های ضبط شده توسط یک دستگاه بیوفیدبک به شکلی که برای مردم قابل درک باشد بازخورد داده می شود.
ویدئو، صدا یا نور چشمک زن. به عنوان مثال، هنگامی که عضلات در حال انقباض هستند، نور چشمک می زند و زمانی که عضلات شل می شوند، چشمک نمی زند.
با دریافت این بازخوردها، فرد به تدریج یاد می گیرد که چگونه انقباض عضلانی را در سطح طبیعی نگه دارد.
تغییرات نرخ ضربان قلب
الکترودهای مربوط به بیوفیدبک تغییرات ضربان قلب روی قفسه سینه، لاله گوش و انگشت یا مچ دست قرار می گیرند تا تغییرات فاصله زمانی بین دو ضربان متوالی قلب را اندازه گیری کنند.
بیوفیدبک HRV بین سیستم قلبی عروقی و سیستم های فیزیولوژیکی بدن هماهنگی ایجاد می کند و در نتیجه اثرات مثبتی در بدن ایجاد می کند.
این بازخورد برای بهبود بیماری هایی مانند فشار خون بالا، PTSD، فیبرومیالژیا، درد مزمن عضلانی، بی خوابی و غیره استفاده می شود.
بیوفیدبک تنفس
در این بیوفیدبک، الگوی تنفس و سرعت تنفس ثبت می شود و الکترودها در اطراف قفسه سینه و شکم قرار می گیرند.
این بیوفیدبک به افراد می آموزد که چگونه با استفاده از ماهیچه های شکمی (تنفس دیافراگمی) ریتمیک تر و عمیق تر تنفس کنند.
آموزش تنفس دیافراگمی می تواند به افراد در بهبود علائم بسیاری از اختلالات فیزیولوژیکی و روانی مانند اختلالات آسم، بیماری انسدادی مزمن ریه (COPD)، فشار خون بالا، اضطراب کمک کند و از این روش برای بهبود عملکرد فردی نیز استفاده می شود.
بیوفیدبک دما
در این نوع بیوفیدبک با استفاده از دمای بدن فرد سعی می شود به حالت فیزیولوژیکی او برسند.
با گذشت زمان، فرد یاد می گیرد که چگونه دمای بدن خود را تا حدودی کنترل کند و به این ترتیب می تواند برخی از اختلالات جسمی خود را تا حدودی کنترل کند.
در این روش الکترود روی انگشتان دست یا پا قرار می گیرد.
از این نوع بیوفیدبک می توان برای کنترل اثرات استرس و اضطراب، درمان بیماری رینود، میگرن و همچنین بهبود عملکرد فردی استفاده کرد.
بیوفیدبک عضله و بهبود اختلال کف لگن
اختلالات کف لگن مانند بی اختیاری ادرار به دلیل عدم استراحت عضلانی است و با روش فیزیوتراپی به نام بیوفیدبک عضلانی قابل درمان است.
با استفاده از بیوفیدبک، پزشک می تواند کنترل عضلات کف لگن را بهبود بخشد.
عضلات کف لگن عمیق هستند.
با تقویت آنها، فرد می تواند جریان ادرار را بهتر کنترل کند.
تمرینات تقویتی لگن که به تمرینات کگل معروف هستند، تمرینات ساده ای برای تقویت عضلات نزدیک مجرای ادرار هستند.
در بیوفیدبک عضلانی، چندین تکنیک برای بهبود عملکرد عضلات استفاده می شود.
این نوع بیوفیدبک می تواند عضله منقبض یا شل شده را تشخیص دهد و یک بازخورد بصری ایجاد کند.
موارد کاربرد بیوفیدبک
1_ درمان ضعف عضلات مفاصل مختلف بدن
2_ سکته های مغزی و بیماری های نوروماسکولار
3_ فلج بل یا فلج عصب صورت یا فلج نیمه صورت
4_ بی اختیاری ادرار و مدفوع
5_ یبوست
6_ واژینیسموس
7_ پروستاتکتومی
8_ بازآموزی عضلات بعد از عمل جراحی
9_ بازگشت عملکرد و بهبود اعصاب آسیب دیده
10_ اختلال بلع
11_ بعد از جراحی های کف لگن
12_ پرولاپس
13_ درد های کف لگن
14_ تمرینات قبل و بعد از زایمان
15_ فیزیوتراپی کف لگن
16_ اختلالات گوارشی مرتبط
17_ Wrist drop
18_ Foot drop
19_ تمرین درمانی جهت اصلاح ساختار بدنی
20_ درد و ضعف عضلانی بعد از جراحی های ستون فقرات و زانو
21_ سردرد ها
22_ در رفتگی مکرر شانه
23_ بیوفیدبک روده
24_ پیشگیری از آتروفی و تحلیل عضلات بدن
25_ درمان ناهنجاری های ساختاری بدن