زمانی که هورمون انسولین که به وسیله غده پانکراس ترشح میشود، درست عمل نکند بیماری دیابت بروز پیدا می کند.
وظیفه اصلی هورمون انسولین هدایت کردن گلوکز به سمت سلول های اطراف است که در صورت ناتوان شدن آن گلوکز در خون انباشته شده و دیابت را ایجاد می کند.
چه افرادی به دیابت مبتلا میشوند و ریسک ابتلا به دیابت در آنها بیشتر است؟
افراد زیر در مقایسه با دیگران بیشتر در معرض ابتلا به دیابت هستند:
- افرادی که در خانواده خود و در اقوام درجه یک دارای سابقه ابتلا به دیابت هستند.
- افرادی که بسیار کم تحرک هستند.
- افرادی که دارای سابقه دیابت بارداری بوده و یا نوزادی با وزن بالا را متولد کرده اند.
- افرادی که مبتلا به فشار خون بالا بوده و تحت درمان قرار گرفته اند.
- افرادی که دارای سابقه ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی هستند.
- افرادی که میزان چربی خون بالایی دارند.
- زنانی که مبتلا به سندروم تخمدان پلی کیستیک هستند.
- افرادی که به بیماری‌های مقاوم نسبت به انسولین مبتلا هستند مثل بیماری چاقی
- افرادی که میزان هموگلوبین A1C در آنها بیشتر و یا مساوی ۵.۷درصد است و به اختلال تحمل گلوکز مبتلا هستند.
علائم بیماری دیابت
از رایج‌ترین علائم بیماری دیابت می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- باعث تکرر ادرار میشود.
- خستگی زیاد از حد دارد.
- موجب ایجاد گرسنگی زیاد میشود.
- باعث خشکی دهان میشود.
- باعث میشود که بدون دلیل وزن کاهش یابد.
- باعث خوب ترمیم نشدن زخم ها می گردد.
- باعث ایجاد اختلال در بینایی چون تاری دید میشود.
- ادرار مکرر را به همراه دارد.
انواع دیابت
دیابت در دو نوع زیر وجود دارد:
دیابت نوع ۱
دیابت نوع ۱ که با نام دیابت وابسته به انسولین نیز شناخته شده است و میزان شیوع آن کم است به دلیل عوامل ژنتیکی و محیطی رخ می دهد.
ابتلا به دیابت نوع ۱ در هر سنی رخ می دهد ولی در بین کودکان و نوجوانان بیشتر شیوع دارد.
دیابت نوع ۲
به دیابت نوع ۲ دیابت غیر وابسته به انسولین نیز می گویند و جزو دیابت های شایع در میان مردم است و زمانی رخ می دهد که سلول های موجود در بدن نسبت به انسولین از خود مقاومت نشان می دهند.
این نوع دیابت در بین بزرگسالان شایع بوده و در صورت چاقی، کم تحرکی و نداشتن تغذیه مناسب در نوجوانان و جوانان نیز دیده میشود.
دیابت بارداری
دیابت بارداری در ماه های آخر بارداری رخ می دهد و معمولاً با تغییرات هورمونی ایجاد می گردد. هورمون های ایجاد شده توسط جفت روی انسولین اثر می گذارد و موجب مختل شدن عملکرد آن میشود.
دیابت بی مزه
دیابت بی‌مزه نوعی اختلال مادرزادی است که با به وجود آمدن اختلال در غده درون ریز رخ می دهد.
این بیماری موجب تشنگی زیاد از حد شده و ادرار را رقیق می کند و درمانی ندارد.
پیش دیابت
گروهی از افراد پیش از ایجاد دیابت، به پیش دیابت مبتلا شده و مقدار قند خون در بدن آنها از میزان طبیعی خود بالا تر ولی به اندازه ابتلا به دیابت نیست.
پیش دیابت در میان افراد شایع و قابل برگشت است. از جمله نکات کلیدی که در زمان پیش دیابت برای جلوگیری از تبدیل آن به دیابت باید مورد توجه قرار گیرد می توان موارد زیر را عنوان نمود:
- کم کردن وزن بدن حتی در حد مقدار خیلی کم نیز در جلوگیری از تبدیل شدن به دیابت موثر است.
- انجام دادن ورزش به صورت مداوم به صورت ۱۵۰ دقیقه در هفته و یا ۳۰ دقیقه در روز در جلوگیری از تبدیل پیش دیابت به دیابت موثر است.
- باید تغذیه ای مناسب و سالم داشت.
- باید میزان استرس را کنترل نمود.
مواد غذایی بیماران دیابتی
بهترین مواد غذایی که بیماران دیابتی می‌توانند مورد استفاده قرار دهند عبارتند از:
- سبزیجات از جمله:
- سبزیجات خام چون کلم پیچ و اسفناج
- سبزیجات منجمد شده و بخارپز شده
- سبزیجاتی که کنسرو شدند
- نشاسته ها از جمله:
- غلات کامل مثل جو دو سر و برنج های سبوس دار
- غذا های تهیه شده با غلات کامل و بدون شکر افزودنی
- سیب زمینی شیرین که کبابی است.
- میوه ها از جمله:
- میوه های تازه
- میوه های منجمد شده و یا کنسرو شده بدون شکر افزودنی
- مربا ها و همچنین مارمالاد هایی که بدون شکر و یا بسیار کم‌شکر هستند.
- لبنیات چون شیر های ۱.۵ درصد چربی، ماست و پنیر کم چرب
- پروتئین ها از جمله:
- پروتئین های گیاهی مثل خشکبار ها و حبوبات
- ماهی ها و غذا های دریایی
- گوشت پرندگان و تخم مرغ
- نوشیدنی ها از جمله:
- آب ساده
- چای تلخ همراه لیمو
- قهوه بدون شیر و یا همراه با شیر کم چرب
- چربی ها و شیرینی ها از جمله:
- روغن های گیاهی
- ماهی ها که شامل امگا ۳ هستند.
- روغن هسته انگور و روغن زیتون
عوارض ابتلا به دیابت
دیابت بیماری است که بیشتر افراد مبتلا به آن بدون اینکه از وجود آن آگاه باشند میزان قند خون بالایی داشته و به دلیل عدم تشخیص به موقع با عوارض زیر روبرو میشوند:
- ابتلا به بیماری های کلیوی
- ایجاد مشکلاتی بر بینایی فرد و گاهی اوقات ایجاد نابینایی
- ابتلا به مشکلات قلبی و عروقی
- ابتلا به بیماری های اعصاب محیطی به صورت ایجاد اختلال حسی و زخم های مزمن بر روی اندام ها
درمان دیابت
اگر دیابت از نوع اول باشد باید در رژیم غذایی تغییراتی را ایجاد کرد، انسولین استفاده کرد و ورزش نمود و چنانچه دیابت از نوع دوم باشد با دارو هایی غیر داروی انسولین، استفاده از داروی انسولین و کم کردن وزن بدن می توان دیابت را کنترل نمود.
به طور کلی درمان دیابت به طریق زیر انجام می گیرد:
تزریق کردن انسولین
افرادی که به دیابت نوع ۱ و ۲ و دیابت بارداری مبتلا هستند می توانند از تزریق انسولین استفاده کنند.
استفاده از دارو های خوراکی
با مصرف دارو های خوراکی می توان میزان گلوکز را تنظیم نمود.
یکسری از این دارو باعث تحریک شدن لوزالمعده شده تا انسولین ترشح نماید و گروهی دیگر موجب پیشگیری از آزادسازی گلوکز توسط کبد میشود و گاهی اوقات نیز دارو های تجویزی موجب جلوگیری از جذب شدن گلوکز به وسیله کلیه ها میشود.
کم کردن وزن بدن
با کاهش وزن بدن می توان ریسک ابتلا به قند خون بالا را کم کرد.
پیوند دادن لوزالمعده
افرادی که به دیابت نوع ۱ مبتلا هستند از این روش درمانی استفاده می کنند.
درمان خانگی
علاوه بر به کار گیری درمان های دارویی یکسری راه های درمان خانگی نیز برای درمان دیابت وجود دارد از جمله:
- مصرف سرکه سیب به دلیل وجود استیک اسید برای درمان دیابت موثر است.
- استفاده از مواد غذایی فیبردار چون میوه ها و سبزیجات
- استفاده از آلوءورا
- مصرف دمنوش دارچین
سلام علائم دیابت چیه؟
سلام. تشنگی شدید، تکرر ادرار، کاهش وزن غیرمنتظره، خستگی شدید، تاری دید، زخم‌هایی که به‌سختی بهبود می‌یابند و احساس گزگز یا بی‌حسی در دست‌ها و پاها می توانند از نشانه های دیابت باشند.
دیابت چطور تشخیص داده میشود؟
سلام. دیابت با آزمایش قند خون ناشتا، آزمایش هموگلوبین A1C (که میانگین سطح قند خون را در 2-3 ماه گذشته نشان می‌دهد) و آزمایش تحمل گلوکز تشخیص داده میشود. اگر قند خون به طور مداوم بالا باشد، فرد مبتلا به دیابت تشخیص داده میشود.
سلام آیا دیابت درمان دارد؟
سلام.دیابت نوع 1 درمان قطعی ندارد و نیاز به تزریق مداوم انسولین دارد. دیابت نوع 2 نیز درمان قطعی ندارد، اما می‌توان آن را با تغییر سبک زندگی، رژیم غذایی سالم، کاهش وزن، و مصرف دارو کنترل کرد.
دیابت روی بارداری تاثیر می‌ذاره؟
سلام. زنان مبتلا به دیابت (نوع 1 یا نوع 2) می‌توانند باردار شوند، اما باید سطح قند خون خود را قبل و در طول بارداری به دقت کنترل کنند تا خطرات ناشی از دیابت بر جنین و خودشان کاهش یابد. همچنین، دیابت بارداری نیز نیاز به پایش دقیق دارد.
دیابت قابل پیشگیریه؟
سلام. دیابت نوع 1 قابل پیشگیری نیست. اما دیابت نوع 2 تا حدودی با تغییر سبک زندگی سالم مانند خوردن غذاهای متعادل، فعالیت بدنی منظم و حفظ وزن سالم قابل پیشگیری یا به تأخیر انداختن است.