تعویض مفصل زانو

تعویض مفصل زانو که با نام آرتروپلاستی نیز معروف است، عمل جراحی است که جهت تعویض کردن مفصل آسیب دیده با مفصل مصنوعی انجام میشود.

در محل قرار گرفتن مفصل ها و انتهای استخوان ها بافت هایی وجود دارد که انعطاف پذیر بوده و باعث می‌شود فرد بتواند به خوبی حرکت کند.

زمانی که این بافت یا غضروف دچار تخریب شود میزان اصطکاک بیشتر شده و استخوان ها به همدیگر ساییده می‌شوند و در ناحیه زانو درد شدیدی فرد را درگیر می کند.

در این شرایط با استفاده از عمل تعویض مفصل زانو و درمان منیسک زانو موجب بهتر شدن و بهبود یافتن فرد بیمار می‌شوند.

این عمل جراحی جزو عمل های موفقی است که این روز ها انجام میشود، اما معمولا پزشکان برای درمان اولیه از دارو و فیزیوتراپی استفاده می کنند و چنان چه با این راهکار های درمانی بهبودی در فرد حاصل نشد از جراحی برای وی استفاده می کنند.

انجام این جراحی برای افراد زیر مناسب است:

• افرادی که در قسمت زانوی خود درد بسیار زیادی داشته و این درد بدون وقفه بوده و اصلا آرام نگیرد.
• افرادی که با محدودیت حرکتی مواجه شده اند.
• افرادی که حتی در زمان استراحت کردن هم دارای درد در ناحیه زانوی خود هستند‌.
• افرادی که در قسمت زانوی خود با بد شکلی مواجه هستند.
• افرادی که از طریق راهکار های غیر جراحی نتیجه ای حاصل نکردند.

علت تعویض مفصل زانو

برای تعویض مفصل زانو پزشک جراح مفصل آسیب دیده را خارج کرده و پروتز مصنوعی را جایگزین آن می کند و با طی شدن دوران نقاهت بیمار بهبودی خود را به دست می آورد.

به طور کلی جراحی تعویض مفصل زانو به دلایل زیر صورت می گیرد:

داشتن بیماری رماتیسم مفصلی یا ابتلا به آرتریت روماتوئید

آرتریت روماتوئید نوعی بیماری خود ایمنی است که روی سیستم ایمنی بدن فرد تاثیر گذاشته و با حمله کردن به بافت پوششی مفصل ها موجب ایجاد التهاب می‌شود.

وارد شدن آسیب به زانو

به دلیل وقوع حادثه چون تصادف کردن مفصل زانو ممکن است دچار آسیب دیدگی شده و نیاز به تعویض داشته باشد.

وجود آرتروز

آرتروز زمانی رخ می دهد که غضروف میان استخوان ها دچار ساییدگی شده و موجب ایجاد التهاب و درد میشود.

داشتن پوکی استخوان

با بالا رفتن سن، ریسک شکستن استخوان ها و ایجاد التهاب بیشتر شده و اینگونه مفصل زانو دچار آسیب دیدگی میشود.

مزایای تعویض مفصل زانو

انجام آرتروپلاستی مزایای زیادی دارد که از مهم ترین آنها را برایتان در این مقاله از سایت دکتر کامران عزتی آورده ایم می توان اشاره کرد:

• با انجام جراحی، مفصل بدون درد و سفتی می تواند به خوبی حرکت کند‌.
• امکان شرکت در فعالیت های لذت بخشی که پیش از این نمی توانستید در آنها حضور داشته باشید فراهم می‌شود.
• میزان کیفیت زندگی بیشتر می شود و سلامتی خود را به دست می آورید.
• درد و سفتی موجود در مفصل از بین می رود.

انواع پروتز کاربردی برای تعویض مفصل زانو

برای انجام جراحی تعویض مفصل زانو از پروتز های مصنوعی استفاده می کنند.

پزشک شرایط سنی بیمار و وضعیت بدنی وی را بررسی کرده و با توجه به میزان شدت آسیب دیدگی، نوعی مناسب از پروتز را برای بیمار انتخاب می کند. پروتز ها در ۴ جنس موجود هستند:

• سرامیک روی سرامیک
• سرامیک روی پلاستیک
• فلز روی فلز
• فلز روی پلاستیک

پروتز به کار رفته برای این منظور دارای سه بخش است:

• بخش فمورال که مربوط به استخوان ران می باشد.
• بخش تیبیال که مربوط به استخوان ساق می باشد.
• بخش پاتلار که مربوط به استخوان کشکک است.

اقدامات لازم پیش از تعویض مفصل زانو

• در کنار راه پله ها میله هایی جهت راه رفتن راحت تر بعد از جراحی قرار دهید تا ایمنی شما حفظ گردد.
• باید میله ها و دستگیره هایی را در حمام و دستشویی تعبیه کنید که برای بعد از جراحی از آنها جهت حرکت کردن استفاده کنید.
• صندلی ثابتی که دسته های کناری سفتی دارد را برای دوران نقاهت تهیه کنید.
• توالت فرنگی با ارتفاعی مناسب را تهیه نمایید.
• قالیچه ها، فرش ها و هر وسیله ای که در جلوی راه است و مانعی برای راه رفتن شما است را باید جمع کرد.
• با داشتن یک جلسه مشاوره با پزشک خود هر گونه سوالی که ذهنتان را درگیر کرده را بپرسید.
• آزمایشات تجویزی پزشک برای انجام جراحی را انجام دهید.
• دارو های رقیق کننده خون را از چند روز قبل کنار بگذارید و مصرف نکنید البته این کار را از طریق مشورت با پزشک انجام دهید.
• پزشک خود را در جریان هرگونه داروی مصرفی یا بیماری قرار دهید.
• چنان چه به چیزی حساسیت دارید حتما پزشک خود را در جریان بگذارید.
• در صورت بارداری یا مشکوک بودن به بارداری به پزشک خود اطلاع دهید.
• فردی را در روز جراحی همراه خود به بیمارستان ببرید.
• برای انجام جراحی باید ناشتا باشید و مدت زمان ناشتایی را از پزشک خود بپرسید.

چگونگی انجام جراحی تعویض مفصل زانو

ابتدا اقدام به بیهوشی عمومی یا بی حسی موضعی بیمار می کنند تا بیمار در طی عمل هیچ گونه دردی را حس نکند.

علائم حیاتی بیمار در طول عمل مرتب تحت کنترل و بررسی است و ضربان قلب و فشار خون چک میشود.

سپس پزشک با ایجاد برشی در ناحیه زانو، اقدام به برداشتن قسمت آسیب دیده زانو (استخوان ران، ساق پا و کمی از استخوان موجود در زیر آن) کرده و ایمپلنت فلزی را جایگزین آن می کند.

گاهی اوقات پزشک قسمتی از زیر کاسه زانو را هم بر می دارد.

برای اینکه حرکت بهتر و راحت تر انجام شود پزشک در طول جراحی فاصله دهنده پلاستیکی را در فضای میان پروتز قرار می دهد و در آخر با انجام این مراحل برش ایجاد شده را بخیه می کند.

در طول عمل و بعد از آن پزشک با استفاده از آنتی بیوتیک از عفونت ناحیه جراحی جلوگیری می نماید.

مراقبت های بعد از تعویض مفصل زانو

بعد از انجام جراحی تعویض مفصل زانو باید مراقبت های زیر برای بهبودی سریع تر انجام گیرد:

• باید دارو های تجویزی پزشک که برای پیشگیری از لخته خون و عفونت است سر وقت و کامل مصرف شود.
• دارو های مکمل تجویزی چون آهن و ویتامین باید مورد استفاده قرار گیرد.
• در چند ماه اول بهتر است از پله استفاده نشود.
• در زمان حمام رفتن باید از رسیدن آب به محل زخم و مرطوب شدن آن جلوگیری کرد.
• نشیمنگاه‌ صندلی را باید بالاتر از اندازه معمول قرار داد.
• از مواد مغذی چون میوه ها و سبزیجات استفاده شود.
• دوران نقاهت باید طی شود و باید بعد از آن با مجوز پزشک به محل کار بازگشت.
• بهداشت ناحیه جراحی باید رعایت شود.
• حرکت های ورزشی لازم در منزل باید انجام شود.
• روزانه باید پیاده روی داشت و هر روز کمی مدت و مسافت آن را افزایش داد.
• در جلسات فیزیوتراپی باید به صورت منظم و کامل حضور داشت‌.
• بانداژ ها باید به موقع تعویض شوند‌.
• در خوابیدن، نشستن و راه رفتن باید احتیاط کرد و نکات مراقبتی در رابطه با آنها را رعایت نمود.
• باید با مشورت پزشک برای رانندگی اقدام کرد.

عوارض انجام جراحی تعویض مفصل زانو

انجام جراحی تعویض مفصل زانو همراه با یکسری عارضه احتمالی به قرار زیر است:

آسیب رسیدن به استخوان های اطراف و ترک خوردن آنها

ممکن است در حین انجام دادن جراحی تعویض مفصل زانو استخوان های اطراف زانو دچار آسیب دیدگی و ترک شوند.

• ایجاد عفونت به صورت جزئی که با استفاده از آنتی بیوتیک های تجویزی پزشک و رعایت کردن بهداشت ناحیه جراحی می توان آن را رفع کرد.
• ایجاد عفونت بسیار زیاد و عمیق که در این شرایط باید جراحی تعویض مفصل دوباره انجام شود.
• داشتن درد در ناحیه جراحی

درد موجود در قسمت مفصل مصنوعی ممکن است به دلیل لق بودن پروتز باشد.

وجود در رفتگی و شلی در پروتز گذاشته شده

ممکن است پروتز گذاشته شده از محل اتصال به استخوان خارج شده و در این شرایط نیاز به ترمیم پیدا می کند.

داشتن لخته خون در محل انجام جراحی

در صورت وجود لخته خون پزشک می تواند با تجویز دارو آن را برطرف کند.

• ایجاد تفاوت در طول پا ها در مقایسه با همدیگر
• ایجاد محدودیت حرکتی در قسمت زانو
• وارد شدن آسیب به عروق اطراف زانو در زمان انجام جراحی