عصب سیاتیک
رگی که از قسمت پایین کمر شروع شده و به قسمت پشت ران ها کشیده شده و از پشت و روی زانو تبدیل به دو قسمت می گردد و در کف پا و بین انگشتان شصت و کنار پا قرار می گیرد، عصب سیاتیک می گویند که جزو بلندترین رگ های بدن محسوب میشود و در انتقال دادن سیگنال های عصبی بدن و ایجاد حس و حرکت نقش بسیار مهمی دارد.
در صورت وارد شدن فشار بر روی ریشه هایی که عصب را تشکیل داده اند و یا تنه عصب، التهابات و آسیب هایی در آن رخ می دهد و تغییراتی حسی و حرکتی را در شخص ایجاد می نماید.
افرادی هستند که درد های شدیدی به دلیل آسیب دیدگی عصب سیاتیک متحمل می‌شوند که باید حتما برای رفع آن تحت درمان قرار بگیرند.
آسیب دیدگی عصب سیاتیک
عصب سیاتیک جزو عصب های مهم و بزرگ بدن می باشد که از قسمت پایین لگن به عضلات ران ها و قسمت هایی پایینی پا ها کشیده شده است.
امکان وارد شدن آسیب به هر قسمت این عصب از لگن تا قسمت نوک انگشتان وجود دارد.
از شایع ترین علت هایی که موجب وارد شدن آسیب به این عصب می گردد می توان به تحت فشار بودن ریشه های عصبی به دلیل پارگی دیسک میان مهره ها اشاره کرد.
به طور کلی آسیب رخ داده در این عصب بستگی به عوامل مختلفی دارد از جمله:
- التهابات عصب که به دلایل موجب تحت تاثیر قراردادن عصب سیاتیک می گردد:
- وجود التهاب در عضله ران
- ابتلا به آرتریت روماتوئید
- ریزش مایع دیسک موجود بین مهره ها
- ابتلا به عفونت عصب
- وارد شدن فشار مکانیکی به عصب سیاتیک که به دلایل زیر ممکن است انجام گیرد:
- وجود فرو رفتگی دیسک میان مهره ها
- وجود سندروم تونل کانال کارپی
- وجود توده های ریزش کننده
- زیاد شدن نقطه های فشار عصبی مثل وارد شدن ضربه به ناحیه پا
- عوامل تراوشی که بر روی عصب سیاتیک فشار وارد می کنند چون:
- وجود تورم
- داشتن خونریزی داخلی
- متورم شدن عضلات
- وارد شدن آسیب های عملیاتی که به عصب سیاتیک آسیب وارد می کنند مثل:
- انجام دادن جراحی در قسمت لگن و کمر، پا ها و یا قسمت ران ها مثل تعویض کردن مفصل ران
آسیب دیدگی در عصب سیاتیک موجب ایجاد درد، تنگی در عضلات، بروز سوزش، سست شدن عضلات و کم شدن قدرت آنها، ایجاد حس سوزن سوزن شدن پا ها و … می گردد.
این عصب از قسمت لگن تا قسمت بالای ساق پا، دچار آسیب دیدگی میشود و از قسمت بالای ساق پا به دو شاخه تقسیم شده که شامل عصب پرونئال مشترک و عصب تیبیال خلفی تقسیم می گردد که خود عصب پرونئال مشترک به دو قسمت پرونئال سطحی و عمقی تقسیم شده و صدمه دیدن هر یک از این شاخه ها علائمی خاصی را با خود به همراه دارند.
زمانی که عصب تیبیال صدمه می‌بیند نمی توان مچ پا را پایین آورد و انگشتان را خم کرد و حس کف پا و زیر انگشتان کم میشود، با آسیب دیدن عصب پرونئال عمقی نمی توان مچ پا و انگشتان را بالا اورد و در صورت آسیب عصب پرونئال سطحی میزان حس انگشتان پا و پست پا کم میشود.
علائم آسیب دیدن عصب سیاتیک
آسیب دیدگی عصب سیاتیک با علائم زیر همراه است:
- داشتن درد در قسمت پایین کمر
- داشتن درد در مفصل ران
- سوزش در ساق پا و یا سوزن سوزن شدن آن
- وجود ضعف و بی حسی در پاها و داشتن مشکل در حرکت دادن آنها
- داشتن درد در قسمت پشت و قسمت پا ها که با نشستن و بلند شدن تشدید میشود.
- وجود دردی مداوم در یک طرف از قسمت پشت
- وجود دردی که در هنگام ایستادن سخت شده و تیر می کشد.
آسیب دیدگی عصب سیاتیک معمولا باعث درگیری یک طرف از پایین تنه میشود و درد موجود از قسمت پایینی کمر به ران ها و ساق پا منتقل می گردد و ممکن است تا انگشتان پا هم ادامه یابد.
عواملی که ریسک ابتلا به آسیب دیدگی عصب سیاتیک را بیشتر می کند
از جمله عواملی که موجب بیشتر شدن ریسک ابتلا به این عارضه میشود، عبارتند از:
- بالا رفتن سن که تغییراتی را در ستون فقرات ایجاد می کند چون فتق دیسک و یا خار استخوان
- ابتلا به دیابت
- نداشتن ورزش به صورت منظم
- استفاده کردن از سیگار
- استفاده کردن از کفش های پاشنه بلند
- استفاده از تشک خیلی سفت و یا خیلی نرم
- داشتن شغلی که به واسطه آن باید رانندگی طولانی مدت داشت و یا وسایل سنگین حمل شود و شغل هایی از این قبیل
علت آسیب دیدگی عصب سیاتیک
عوامل مختلفی وجود دارند که موجب وارد شدن آسیب به این عصب می‌شوند از جمله:
وجود دیسک های بیرون زده
زمانی که غضروف میان مهره های ستون فقرات آسیب ببینند دیسک کمر بیرون آمده و به عصب سیاتیک فشار وارد می کند و درد و بی حسی را در فرد ایجاد می نماید.
وجود تنگی در کانال نخاعی
در صورت وجود تنگی غیر طبیعی در کانال نخاعی فشار به نخاع و ریشه های عصبی وارد شده و با درد برای فرد همراه است.
اسپوندیلولیستیز Spondylolisthesis
به امتداد یافتن مهره با سمت دیگر، استخوان نخاع گسترش یافته و این عصب دچار آسیب میشود.
سندرم Piriformis
به اختلال عضلانی که موجب انقباض غیر ارادی عضله گلابی شکل می گردد گفته شده و موجب تحریک عصب سیاتیک میشود و با درد همراه است. با افتادن، زمین خوردن و تصادف کردن این عارضه تشدید می گردد.
زمان مراجعه به پزشک به دلیل عصب سیاتیک
چنان چه مواردی زیر در شما بروز پیدا کرد و شما را درگیر کرد، حتما سریعا به پزشک مراجعه کنید:
- وجود التهاب و تورم در قسمت کمر و ستون فقرات
- داشتن کمر درد همراه با تب
- داشتن سوزش در زمان ادرار و یا وجود خون در ادرار
- بی حس شدن لگن، ساق پا و بخش فوقانی ران
- نداشتن کنترل بر روی مثانه و روده
- داشتن درد بسیار شدید و جدی
تشخیص آسیب دیدگی عصب سیاتیک
هر فرد دارای علائم و دلایل متفاوتی برای ابتلا به این عارضه است و باید حتما برای بررسی آن به پزشک مراجعه نمود.
پزشک برای اینکه علت درد را تشخیص دهد ابتدا بیماران را تحت معاینه قرار می دهد تا محل درد، وجود ناتوانی، بی حسی و ضعف را بررسی کند.
با انجام معاینات فیزیکی میزان قدرت عضلات و رفلکس ارزیابی شده و با انجام یکسری حرکات کششی محل افزایش درد مشخص می گردد.
مثلا ممکن است پزشک بیمار را به پشت روی تخت خوابانده و یکی از پا های وی را بلند کند، در صورت وجود آسیب عصب، درد بیمار با این حرکت افزایش می یابد.
بعد از اینکه معاینات فیزیکی توسط پزشک انجام شد برای تشخیص دقیق تر پزشک استفاده از عکسبرداری رادیولوژی و یا ام آر آی را برای بیمار تجویز می کند تا ستون فقرات را به خوبی مشاهده کرده و علت درد را پیدا کند و بهترین راهکار درمانی را برای آن به کار بگیرد.
درد سیاتیک چقدر طول می کشد؟
در صورتی که آسیب دیدگی عصب سیاتیک حاد باشد یک الی دو هفته زمان برده و با گذشت چند هفته برطرف می گردد ولی با کم شدن درد ممکن است کمی احساس بی حس بودن در پا ها را داشته باشید که مشکلی نیست و به مرور رفع می گردد.
اگر سیاتیک از نوع مزمن باشد یعنی این درد همیشه با شماست و با درمان برطرف نمی‌شود ولی می توان با راهکار های درمانی میزان شدت آن را کاهش داد.
