دیسپلازی مفصل ران یک ناهنجاری در ناحیه مفصل ران است که به طورعامیانه به آن دررفتگی مادرزادی مفصل ران می گویند.
شکل 1: در رفتگی مفصل ران
تعریف بیماری دررفتگی مادرزادی مفصل ران
این بیماری یک عارضه اسکلتی مادرزادی است که در آن سر استخوان ران به صورت یک و یا دو طرفه نوزادان دررفتگی یا نیمه دررفتگی دارد و به درستی در جای خود قرار نمیگیرد.
این بیماری به دو گروه تقسیم می شود.
نوع اول: در این نوع که ارثی است دررفتگی در دوران جنینی اتفاق افتاده به طوری که بعد از تولد علائم واضح و مشخص بالینی و رادیوگرافی وجود دارد.
نوع دوم: در نوع دوم نوزاد با استعداد دررفتگی بدنیا می آید و بنابراین ممکن است از همان ابتدا علائمی را نشان ندهد.
دلایل بروز این عارضه چیست؟
وجود زمینه های خانوادگی و ارثی
کم و یا زیاد بودن مایع رحمی
گرفتگی و اسپاسم عضلات شکمی مادر به خصوص در زایمان های اول
کودکانی که از پا به دنیا می آیند(زایمان بریچ)
قنداق کردن نوزاد
برعکس کردن نوزاد در اتاق زایمان جهت تنفس بهتر
چندنوزادی و ازدحام در رحم
شکل 2: مفصل طبیعی و مفصل دچار نیمه در رفتگی از چپ به راست
معاینه نوزادان چقدر اهمیت دارد؟
همانطورکه چک کردن قد و وزن کودکان اهمیت دارد معاینه مفصل لگن هم ضروری است. پزشکان معتقد هستند نوزادان حداقل دو بار باید تحت معاینه لگن قرار بگیرند، یک بار هنگام تولد و بار دوم در دو ماهگی.
علائم دررفتگی مادرزادی مفصل ران چیست؟
تفاوت طول پاها، چین های پوستی ناهموار روی ران یا باسن کودک، محدود بودن حرکات یک پای کودک، شنیدن صدای تیک مانند درطول معاینه، کشیدن یک پا در هنگام چهاردست و پا راه رفتن و لنگ زدن و راه رفتن روی انگشتان در کودکان بزرگتر از علائم این عارضه هستند.
در رفتگی مادرزادی مفصل ران 3 درجه مختلف دارد که در هر یک از آن ها قسمتی از استخوان در رفته یا بیرون قرار گرفته است.
_ در بعضی از کودکان سر استخوان به طور کامل از حفره استابولوم بیرون قرار گرفته است.
_ در بعضی موارد سراستخوان در داخل حفره استابولوم است اما در وضعیتی است که هر لحظه امکان خارج شدن از محل اصلی خود را دارد.
_ برخی از کودکان در سال های اولیه تولد خود مشکلی ندارند اما در سال های بعد دررفتگی مادرزادی لگن ظهور پیدا می کند.
درمان
نوع درمان با توجه به میزان دررفتگی، سن کودک و با ارزیابی او توسط پزشک تعیین می شود. هرچه زودتر، ضایعه تشخیص داده شود درمان آسان تر و موفق تر است.
زمان درمان
درمان در مراحل اولیه باعث خواهد شد مفصل ران در محل درست خود قرار بگیرد و با روند رشد طبیعی کودک نحوه جای گیری ثابت شود. درمان در 6 ماه اول زندگی شامل جا انداختن و افزایش تعداد پوشک ها و در موارد با احتمال ناپایداری بیشتر، استفاده از اسپلینت است. درمان بعد از 6 ماهگی استفاده از کشش پوستی به مدت 2 هفته برای جا انداختن است. در سنین بالاتر عوارض و عدم موفقیت جراحی بیشتر است.
درمان با بریس
در اکثر موارد دررفتگی مادرزادی مفصل ران با استفاده از یک بریس نرم درمان خواهد شد. بریس زانوهای کودک را در حالت باز شده به طرفین خم شده نگه میدارد و به مفصل لگن کمک می کند تا به طور طبیعی شکل بگیرد. این وسیله هر ۲ تا ۴ هفته نیاز به تنظیمات مجدد دارد.
شکل 3: اسپلینت برای در رفتگی ران
درمان با فیزیوتراپی
متخصص فیزیوتراپی از روش های درمانی متفاوتی مثل الکتروتراپی، لیزردرمانی، کمپرس سرد وگرم برای کاهش درد و تورم و تحریک عضلات برای درمان این عارضه استفاده میکند. همچنین به کمک حرکات کششی و تمریناتی برای تقویت عضلات اطراف مفصل ران باعث بهبودی و افزایش انعطافپذیری مفصل آسیب دیده میشود. آموزش درست نگه داشتن مفصل ران در وضعیت قورباغه، انجام تمرینات تقویتی چرخش به خارج و خم شدن ران و تجویز اسپلینت یا ارتز مناسب بسیار مهم می باشد.
عوارض
در صورت عدم درمان عوارض مهم دررفتگی مثل آرتروز ، درد لگن خصوصا در سال های نوجوانی، لنگ زدن ، درد در پاها و کمرگریبانگر بیمار خواهد شد.
تشخیص دررفتگی مادرزادی مفصل ران به چه صورت است؟
معمولا برای تشخیص از معاینه فیزیکی استفاده می شود. اگر در معاینه فیزیکی پزشک، ماما یا پرستار چیز مشکوکی احساس کند برای بررسی بیشتر از سونوگرافی لگن و رادیوگرافی ساده استفاده می کنند.
هزینه درمان دررفتگی مادرزادی مفصل ران چقدر است؟
هزینه درمان در رفتگی مفصل ران، بسته به حاد بودن مشکل، سن، روش درمان، تجربه و تخصص پزشک متفاوت می باشد. شما میتوانید با مراجعه به کلینیک پرسپولیس و انجام معاینات لازم توسط دکتر کامران عزتی دانشیار و دکترای تخصصی فیزیوتراپی از تعداد جلسات درمان و هزینه های مربوطه اطلاعات کافی را بدست آورید.
