فیزیوتراپی و درمان های نوین سکته مغزی

انواع سکته مغزی

سکته مغزی به دو دسته زیر تقسیم می شود.

سکته مغزی ایسکمی

سکته مغزی ایسکمیک (یا سکته مغزی انسدادی) زمانی اتفاق می‌افتد که یک لخته خون یا انسداد جریان خون را به بخشی از مغز متوقف می‌کند.

این اختلال جریان خون باعث کاهش یا قطع شدن اکسیژن و مواد مغذی به سلول های مغز می شود و در نتیجه این سلول ها آسیب دیده یا از بین می روند.

سکته مغزی خونریزی دهنده

سکته مغزی هموراژیک زمانی رخ می دهد که یک رگ خونی در مغز پاره می شود و باعث خونریزی در بافت مغز یا فضای اطراف می شود.

این خونریزی می تواند به بافت مغز آسیب برساند و در نهایت باعث مرگ سلول های مغزی و ناتوانی های حرکتی، شناختی و حتی مرگ شود.

سکته مغزی هموراژیک نوع کمتری از سکته مغزی است، اما معمولاً خطرناکتر است و نسبت به نوع ایسکمیک (انسدادی) مرگ و میر بیشتری دارد.

سکته مغزی چه علائمی دارد؟

علائم سکته قلبی را در ادامه بازگو می کنیم.

• ا ضعف یا بی حسی در یک طرف بدن
• ایجاد مشکل در راه رفتن و یا نداشتن تعادل
• سردرد و سرگیجه ناگهانی
•  دوبینی و تاری دید
• اختلال در حرف زدن
• کاهش میزان سطح هوشیاری
• اختلال در هماهنگی اندام های بدن

دلایل سکته مغزی چیست؟

موارد زیر برخی از دلایل بروز سکته مغزی هستند.

• سن بالا
• چاقی
• نداشتن فعالیت بدنی
• داشتن بیماری قلبی
• بالا بودن کلسترول
• اعتیاد به الکل و سیگار
• فشار خون نامناسب
• بیماری های زمینه ای همانند دیابت

فیزیوتراپی برای درمان سکته مغزی

فیزیوتراپی یکی از بخش های اصلی درمان سکته مغزی است که هدف آن کمک به بهبود حرکات و هماهنگی در بیماران است.

این درمان شامل تمرینات مختلفی برای تقویت عضلات، افزایش دامنه حرکتی، بهبود تعادل و کاهش سفتی عضلات است.

در فیزیوتراپی برای درمان سکته مغزی همه چیز بر اساس نوع سکته و شدت آن و همچنین سن بیمار برنامه ریزی می شود.

در واقع در این روش درمانی تمرینات و ورزش ها به گونه ای کنار هم قرار می گیرند که فرد توانایی حرکتی بیشتری داشته باشد، درد او تسکین یابد و عوارض ناشی از سکته نیز در او کاهش یابد.

با جلسات فیزیوتراپی می توان به فرد کمک کرد تا از اندام های خود به طور موثرتری استفاده کند و فرد می تواند کمتر از اطرافیان برای انجام کارهای روزانه خود کمک بگیرد.

گاهی اوقات سکته باعث ناتوانی حرکتی می شود و این باعث خشک شدن مفاصل و شدید شدن مشکلات حرکتی می شود.

با کمک فیزیوتراپی برای درمان سکته مغزی می توان مفاصل را انعطاف پذیرتر کرد، از خشک شدن مفاصل جلوگیری کرد، عضلات ضعیف شده را تقویت کرد و شرایط فیزیکی بیمار را بهبود بخشید.

همچنین در فیزیوتراپی، بیمار نحوه استفاده از عصا و ویلچر و همچنین راه رفتن و استراحت را یاد می گیرد.

در ادامه برخی روش های فیزیوتراپی برای درمان سکته قلبی را بازگو می کنیم.

تمرینات حرکتی و تقویتی

این تمرینات برای تقویت عضلات ضعیف شده و بازآموزی حرکات طراحی شده اند و معمولاً شامل تمرینات ساده و تدریجی برای بازگرداندن قدرت عضلانی و افزایش انعطاف پذیری می شوند.

تمرینات انعطاف پذیری و دامنه حرکتی

برای جلوگیری از خشک شدن مفاصل و بهبود دامنه حرکتی اندام های آسیب دیده.

تمرینات تقویت عضلات

برای بازگرداندن قدرت به عضلات و بهبود عملکرد حرکتی.

تمرینات تعادل و هماهنگی

از آنجایی که بیماران سکته مغزی اغلب مشکلات تعادل و هماهنگی دارند، تمرینات تعادلی و هماهنگی بخش مهمی از فیزیوتراپی درمان سکته مغزی هستند.

• تمرینات تعادل روی زمین یا ابزارهای تعادل مانند تخته تعادل.
• تمرینات هماهنگی برای بازآموزی حرکات پیچیده و افزایش توانایی بیماران در کنترل بدن.

الکتروتراپی یا تحریک الکتریکی عملکردی

الکتروتراپی با استفاده از جریان الکتریکی، عضلات ضعیف شده را تحریک می کند و به بهبود کنترل حرکت و تقویت عضلات کمک می کند.

FES به ویژه برای بیماران مبتلا به فلج نسبی یا ضعف شدید اندام مفید است و به تحریک حرکات دست و پا و بهبود عملکرد عضلات کمک می کند.

تمرین دست و انگشت

از آنجایی که بیماران سکته مغزی اغلب مشکلات حرکتی در دست و انگشتان خود دارند، تمرینات ویژه ای برای بازآموزی مهارت های دست و انگشتان طراحی شده است.

این تمرینات شامل حرکات تکراری و تقویت عضلات دست و انگشتان برای بهبود مهارت های روزمره مانند گرفتن اشیاء، نوشتن و انجام کارهای دستی است.

تمرینات آموزش مجدد راه رفتن

برای بیمارانی که توانایی راه رفتن خود را از دست داده اند یا دارای اختلال راه رفتن هستند، تمرینات پیاده روی شامل پیاده روی با کمک وسایل کمکی مانند واکر یا تردمیل با نظارت فیزیوتراپیست است.

هدف از این تمرینات بهبود قدرت عضلات پا، تعادل و هماهنگی در هنگام راه رفتن است.

آینه درمانی

در آینه درمانی، بیمار اندام سالم خود را جلوی آینه حرکت می دهد و مغز با مشاهده این حرکات تصور می کند که اندام آسیب دیده نیز در حال حرکت است.

این روش به مغز کمک می کند تا اتصالات عصبی جدیدی برای کنترل اندام های آسیب دیده ایجاد کند و به بهبود عملکرد حرکتی کمک می کند.

آب درمانی

آب درمانی با استفاده از آب به عنوان محیطی برای انجام تمرینات، به بیماران کمک می کند تا بدون وارد کردن فشار زیاد به مفاصل، حرکات مورد نیاز خود را انجام دهند.

آب درمانی مخصوصا برای بیمارانی که در انجام حرکات روی زمین مشکل دارند مفید است و باعث افزایش تحرک، تقویت عضلات و بهبود تعادل می شود.

تحریک مغناطیسی مغز

در برخی موارد، فیزیوتراپی با استفاده از تحریک مغناطیسی مغز (TMS) انجام می شود.

این روش با استفاده از میدان مغناطیسی ضعیف، به تحریک قسمت های مختلف مغز، بهبود عملکرد مغز و یادگیری مجدد حرکات از دست رفته کمک می کند.

تمرینات تنفسی

پس از سکته مغزی، بسیاری از بیماران از ضعف عضلات تنفسی رنج می برند.

فیزیوتراپیست ها از تمرینات تنفسی برای تقویت عضلات تنفسی و افزایش ظرفیت ریه استفاده می کنند.

این تمرینات به بیمار کمک می کند تا عمیق تر و موثرتر نفس بکشد و از مشکلات ریوی جلوگیری کند.

فیزیوتراپی برای درمان سکته مغزی چه اهمیتی دارد؟

پس از سکته مغزی، سیستم عصبی فاقد انعطاف پذیری هدایت شده و کنترل شده است.

ضمناً با کمک فیزیوتراپی می توان انعطاف پذیری سیستم عصبی را پس از آسیب مجدداً در جهت صحیح هدایت کرد.

اگر فیزیوتراپی زودهنگام پس از سکته مغزی انجام شود، بسیاری از اثرات آن را می توان از بین برد.

برای اینکه فرد به دلیل بی حرکتی دچار کوتاهی عضلانی و خشکی مفاصل نشود، لازم است فیزیوتراپی سکته مغزی انجام دهد. هر فردی پس از سکته باید فیزیوتراپی خود را دریافت کند.

یکی دیگر از دلایل اهمیت فیزیوتراپی برای درمان سکته مغزی، آشنایی فیزیوتراپیست با نوروآناتومی، فیزیولوژی عصبی و علوم اعصاب است.

در واقع یک فیزیوتراپ با آگاهی از وضعیت بدن می تواند بهترین روش درمانی و تمرینات را برای درمان و بهبود فرد در نظر بگیرد.

تاثیر فیزیوتراپی برای درمان سکته مغزی

یکی از سوالاتی که ممکن است برای هر فردی ایجاد شود این است که فیزیوتراپی چگونه می تواند به درمان سکته مغزی کمک کند.

واقعیت این است که پس از سکته مغزی، رشد سلول های جدید مغز اتفاق نمی افتد و بنابراین سلول های آسیب دیده به همان شکل باقی می مانند.

اما مغز با سازماندهی سلول های آسیب دیده خود قادر خواهد بود آنچه را که از دست داده است به دست آورد. این فرآیند مغز، نوروپلاستیسیته نامیده می شود.

این فرآیند در فیزیوتراپی درمان سکته مغزی بارها انجام خواهد شد و فرد می تواند با راهنمایی فیزیوتراپیست عملکرد اندام های خود را بازیابی کند.

متخصصان فیزیوتراپی با همکاری سایر متخصصان به افراد کمک می کنند تا مشکلات ناشی از سکته را به حداقل برسانند.

بهترین زمان برای انجام فیزیوتراپی برای درمان سکته مغزی

24 ساعت پس از سکته مغزی از فرد خواسته می شود که از جای خود بلند شود و کمی حرکت کند. این حرکات می تواند فقط یک نشستن ساده روی صندلی باشد.

در مراحل اول، اگر فردی مشکلات خفیفی داشته باشد، فیزیوتراپی به پیشگیری از برخی عوارض کمک می کند و فرد می تواند توانایی های حرکتی خود را بازیابد.

پس از مدتی می توان اقدامات فیزیوتراپی را با هدف افزایش استقلال فردی و توانایی او در انجام کارهای مهمتر دنبال کرد.

در واقع در این مرحله تمرکز فیزیوتراپی بر توانایی فرد در انجام کارهایی مانند استفاده از تجهیزات است.

بسیار مهم است که فرد پس از سکته مغزی، به موقع در روند درمان سکته با فیزیوتراپی اقدام کند.

ضروری است برای دیدن بهترین نتیجه به بهترین مرکزفیزیوتراپی مراجعه کرده و درمان اصولی را آغاز کنید.